Belçika polisinin işlemlerinin ve faaliyetlerinin mevzuata uygunluğunun sağlanmasında rol oynayan üç birim vardır. Bunlar; adli teftiş kurulu, iç denetim birimi ve parlamento komitesidir.
Adli Teftiş Kurulu
Adli teftiş kurulu, Belçika polisindeki yeniden yapılanmanın bir sonucu olarak kurulmuştur. Kralın onayıyla yürürlüğe girmiştir.
Kontrol birimi kurulmadan poliste reform yapılamayacağı düşünülmüştür.
Belçika, Yunan demokrasisinden esinlenmiş bir ülkedir. Polisteki reformun en güzel yanı, toplumun, demokratik hakkını kullanarak reaksiyon sonucu toplumu yönlendirmesidir.
Her geçen gün yeni suç türleri dikkat çekmektedir. Terör ve öteki suçlar artmaktadır. Buna paralel olarak onlara aynı eşitlikte polisiye tedbir almak gerekiyor. Suçla mücadele ederken ülkeye “polis devleti” denilmesine de meydan vermemek gerekir.
Uyuşturucu kullananlarla satanlar arasında bir bağ vardır. Rüşvet verenle alan arasında da bağ vardır. Polis bu bağı da bilmek durumundadır. İşi zordur ama bu bilgiyi almak için güçlü olmalıdır. Demokrasi, kendisini yok edecek suçlarla mücadele etmelidir.
Adli teftiş kurulunun görevi; yerel ve federal polisin nasıl görev yaptığını incelemektir.
Adli teftiş kurulu; polis birimlerini destekleyen, onlara yardım eden, daha iyi görev yapmasını sağlayan birimdir.
Adli teftiş kurulu, görevle ilgilendiği kadar ihbar ve şikâyetlerle de ilgilenmektedir. Personelin kendisiyle de ilgilenmektedir. O polislerle ilgili hem adli, hem idari soruşturma yapmaktadır.
Adli teftiş kurulu, eğer şahıs hakkındaki soruşturma idari ise vatandaşla polis arasında arabuluculuk rolü oynamaktadır. Bu yeni bir oluşumdur. Bir birimle polis, ya da polisle polis arasında olay varsa adli teftiş kurulu arabuluculuk yapar. Örneğin polis merkezi binasına yakın oturan biri, garaj kapısının açılıp kapanması sırasında uyuyamadığını, bu nedenle o merkezde çalışanlardan şikâyetçi olduğunu bildirmiştir. Adli teftiş kurulu olarak yapılan incelemede sesin kapı gıcırtısı olduğu tespit edilmiş ve az bir yağ sürülerek sorun çözülmüştür. Halka yakın polis, başka bir anlatımla toplum destekli polis olarak halkla birliktelik sağlanmalıdır. Polisin halkından uzak olması düşünülemez.
Adli teftiş kurulunun birinci görevi, sistemin işleyişini sağlamaktır. Federal ve yerel polise destek olur. Onların etkinliğini artırıcı rol oynar. Bu görevin amacı öncelikle kanun, tüzük, kural, direktif ve normların uygulanmasının kontrol edilmesidir.
Adli teftiş kurulu soruşturma yaparken iki tür uygulama yapar:
Birincisi direkt soruşturmadır. Önceden bildirime gerek olmadan yapılır.
İkincisi talep üzerine yapılan soruşturmadır. Birim olarak, kendi isteği üzerine tetkik edilmek istenildiğinde adli teftiş kurulu sorunları dinler ve aksayan yönleri ortaya koyar. Sorunlarla ilgili sözlü ya da yazılı tavsiyelerde bulunur. Burada cezai bir yaptırım yoktur.
Adli teftiş kurulunun soruşturma görevleri
Personelin kendileriyle ilgili kişisel soruşturmalarının yüzde 80’i adli cezai konuları içermektedir. Polisin içinde suç işlemiş olanlardan işlem yapılanları kapsamaktadır. Bu kişisel soruşturmalar sorgu hâkiminin ya da savcının bilgisi dâhilinde yerine getirilmektedir.
Adli teftiş kurulu; personelin yükselmesi, değerlendirilmesi konularında da o kurulun içinde yer almaktadır.
Üst rütbedeki personelin beş yıllık görev sürelerinin ikinci kez uzatılıp uzatılmaması konularında görüş bildirmektedir.
Adli teftiş kurulu seçim komisyonlarında da görev alır:
Üst düzey yöneticilerin seçimleri,
Genel müdürün alt kadrolarının seçimi,
7’nci ve 8’inci maaş basamaklarında bulunanların seçimi.
Adli teftiş kurulu, normal ve düzenli soruşturmaların yanı sıra adli suç işleyen polislerin ifadesini alabilir. Polislerin nasıl görev yaptıklarını, çalıştıkları yerlerdeki evraklarıyla birlikte inceler.
Polis, görevini yaparken uygulayacağı yöntemi adli teftiş kuruluna bildirmek zorundadır.
Adli teftiş kurulu aşağıdaki hallerde görev için harekete geçer:
1. Kendi inisiyatifleriyle, (Kimseden emir almadan müdahalede bulunabilirler)
2. İçişleri ve adalet bakanı emriyle,
3. Talep üzerine,
a) Adli otoriteler (Savcılar)
b) İdari otoriteler (Belediye başkanları, valiler)
4. Emir üzerine, (Kontrol organı veya adli makamların emriyle yapılması istenen soruşturmaları geri çevirme şansları yoktur)
5. Adli teftiş kurulu ayrıca genel müdürün veya ilgili yerel polis amirinin talebi ile harekete geçebilir.
6. Kanunla yeni kurulan ve yeni faaliyete başlayan federal polis konseyinin talebi üzerine harekete geçer.
Adli teftiş kurulunun mevcudu 86 kişidir. Merkezi Brüksel’dedir. Ayrıca dörder kişinin çalıştığı 4 ilde kuruluşları vardır.
Adli teftiş kurulu, genel müdüre bağlı değildir. Bütçeleri ayrıdır. Şimdiki başkanı jandarma kökenli iken başkan yardımcılarından biri adli polisten, diğeri yerel polisten gelmiştir.
Adli teftiş kurulunun kanundan kaynaklanan görevleri şunlardır:
1. Bütün görevlilerin koordinasyonunu sağlamak.
2. Periyodik yapılan denetimlerin organizasyonunu sağlamak.
3. Adalet ve içişleri bakanına öneriler götürmek.
4. Basın ve halkla ilişkiler görevini yerine getirmek.
Adli teftiş kuruluna personel seçilirken dikkat edilecek hususlar şunlardır:
1. En az 10 yıl görev yapmış olması,
2. Sicilinin iyi olması, herhangi bir soruşturma ya da şaibesinin bulunmaması,
3. İhtiyaç olan görev için personel seçilmesi,
4. Mümkün olduğunca ülkenin her köşesinden seçilmesi,
5. Mümkün olduğunca bayan erkek eşitliğine dikkat edilmesi,
6. Mümkün olduğunca ülkede konuşulan dilleri bilmesi.
Adli teftiş kurulu bugüne kadar 30 danışmanlık hizmeti görmüştür. 8’i küçük hizmetlerdir. Ama 22’si çok önemlidir.
Adli teftiş kurulu çalışanları için açılan soruşturmalara parlamento komitesince, parlamento komitesinde çalışanlar için açılan soruşturmalara ise adli teftiş kurulunca müfettiş görevlendirilir.
Adli teftiş kurulu görevini yürütme organına karşı yaparken, parlamento komitesi yasama organına karşı görev yapar. Yani adli teftiş kurulu, polisler hakkında yaptıkları soruşturma dosyalarını idari organlara sunarken, parlamento komitesi adından anlaşıldığı gibi parlamentoya sunmaktadır.
İç Denetim Birimi
İçişleri bakanının emri ile her polis biriminde iç denetim birimi kurulur. Aynı şekilde yerel polis amirleri de kendi birimlerinde iç denetim birimlerini kurmak zorundadırlar.
Takdir edilir ki, adli teftiş kurulunun 86 kişiyle, parlamento komitesinin 50 kişiyle 45.000 polisi denetlemesi mümkün değildir.
Teşkilat içerisinde danışmanlık hizmetleri yine adli teftiş kurulunca ve parlamento komitesince yerine getirilmektedir. Çünkü bunun aksi düşünülemez. Ama birimlerin kendi içlerinde soruşturmayı gerektirecek bir durum ortaya çıkarsa kendileri yapar. Şunu da belirtmek gerekir ki, birimlerin amirleri için soruşturma gerektiğinde adli teftiş kurulu ya da parlamento komitesi görev alır.
Parlamento Komitesi
Parlamento komitesi (Komite P), spesifik bir kurumdur. Polisler hakkında tutulan raporları parlamentoya sunar.
1980’li yıllarda Belçika’da yaşanan olaylardan sonra Parlamento, bu kurumun kuruluşunu onayladı.
Parlamento komitesinin amacı, vatandaşın temel hürriyetlerinin sağlanması yanında polisin iyi bir performans göstermesini de sağlamaktır.
5 kişilik bir yönetim kurulu mevcuttur. Başkanı hâkim veya savcı olmak zorundadır. Ayrıca 50 kişilik deneyimli bir soruşturmacılar grubu vardır.
Parlamento komitesi polisten bağımsızdır. İçişleri bakanlığına da bağlı değildir. Tamamen Parlamento ile çalışır. Tüm polis birimlerindeki kurullarda gerekli soruşturmayı parlamento komitesi yapar.
Vatandaşlar polislerle ilgili şikâyetlerini parlamento komitesine yapabilirler. Parlamento komitesi şikâyet edilen kişileri inceleyebileceği gibi şikâyet edilen kişinin servisini de inceleyebilir. Aksamanın nereden kaynaklandığını araştırabilir.
Parlamento komitesince tamamlanan soruşturma evrakı Parlamentoya gönderilir. Gerekirse polis birimine, içişleri ve adalet bakanlıklarına da gönderilir.
Parlamentonun, herhangi bir konuda soruşturma yapılmasını istemesi durumunda görev, parlamento komitesince yerine getirilir.
Belçika’da istihbarat birimi de 1980’li yıllarda yaşanan olaylardan sonra kurulmuştur. “Komite R” olarak adlandırılan bu birimle aynı binada uyum içerisinde çalışılmaktadır.
Parlamento komitesinde çalışanlar birçok eğitimden geçmektedirler. Ülkedeki hizmetlerin yanı sıra danışmanlık hizmeti de vermektedirler. Soruşturmacıların, yurt dışında yaptıkları birçok incelemeler vardır.
2001 yılında kuzeydeki bir limanda Çinli göçmenler olduğu anlaşılan onlarca cesetle karşılaşıldı. Belçika’yı boydan boya geçebilmiş olan bu insanlarla ilgili olarak Hollanda ve İngiltere polisiyle irtibata geçildi. Sonunda tüm Avrupa ülkeleri arasında parlamento komiteleri olarak toplanmaya karar verildi.
2001 yılı sonunda ilk konferans yapıldı. Ardından 2002’de Europol ülkeleri ile, 2003 ve 2004’de Viyana’da konferanslar yapıldı. Bugün 25 ülkede polisi denetleyen parlamento birimi vardır. İrlanda, Norveç ve Belçika’daki yapılanma birbirine benzemektedir.
Parlamento komitesi olarak, özellikle belirtmek gerekir ki, polisin denetimi savcı tarafından yapılmaktadır. Düşünülmelidir ki, içişleri bakanı, federal poliste herhangi bir konuda soruşturma yapılmasını istesin. Kuşkusuz en iyi sonucu parlamento komitesi alacaktır. (2005)
Hiç yorum yok :
Yorum Gönder